De klimaatdoelen staan zwart op wit. Maar het overvolle Nederlandse elektriciteitsnet vormt een obstakel. Uit de Klimaat- en Energieverkenning 2023 bleek dat de vraag naar duurzame energie veel sneller groeit dan het aanbod. Alle duurzame energie die we zo hard nodig hebben, zet het elektriciteitsnet onder druk. Zonneparken en zon op dak zijn een belangrijk antwoord op die vraag naar duurzame energie, ook bij een overvol net.
Hoe kunnen zonneparken kansen creëren voor een vol elektriciteitsnet?
Tijdelijke energieopslag
Zonneparken kunnen flexibel stroom leveren dankzij energieopslag in een grootschalig batterijsysteem. Met zo’n batterij kan een zonnepark stroom leveren op momenten dat de vraag naar duurzame elektriciteit hoog is. En kan het lokaal juist minder stroom leveren wanneer er meer wordt opgewekt dan het elektriciteitsnet aankan, maar er weinig vraag is naar stroom. Dit gebeurt nu al op veel plekken. En het wordt ook gestimuleerd, binnenkort met een subsidie voor batterijen bij onder andere zonneparken. Ook wij zijn actief bezig met de druk op het elektriciteitsnet verlichten door energieopslag. Zusterbedrijf TPStorage focust zich op de ontwikkeling, bouw en het beheer van deze batterijsystemen op de zonneparken van TPSolar.
Van stroom naar groene waterstof
Een andere manier om een teveel aan stroom op te slaan is via waterstof. Dit wordt ook vaak genoemd als dé oplossing van de energietransitie. Alleen heb je veel elektriciteit nodig om waterstof te maken. Deze elektriciteit moet weer ergens vandaan komen, zoals door de opwek van een zonnepark. Met waterstof kun je later weer stroom opwekken, of gebruiken als brandstof voor bijvoorbeeld de industrie.
Lokaal stroomnet
Zonneparken kunnen aangesloten worden op een directe lijn van een groot bedrijf(sterrein), fabriek, of op andere duurzame energieprojecten. Hierbij ontziet een zonnepark het ‘openbare’ elektriciteitsnet. TPSolar is hierover met geïnteresseerden in gesprek met haar toekomstige Zonnepark Kriekampen in de gemeente Oirschot.
Bovendien kan een zonnepark in noodgevallen wél stroom leveren aan het openbare net. Hierover kunnen afspraken gemaakt worden met landelijk netbeheerder TenneT. Is de vraag naar energie plots hoger dan het aanbod, dan levert het zonnepark op verzoek binnen 15 minuten stroom aan het openbare net.
Afspraken tussen netbeheerders en producenten
Een heel belangrijke andere manier om het net te ontlasten is met zogenaamd congestiemanagement. In zo’n geval maakt een netbeheerder afspraken met producenten van energie over de levering van stroom. Zo kunnen ze afspreken dat er tegen een vergoeding tijdelijk minder stroom wordt geleverd als het net overbelast dreigt te raken.
Wat doen de overheden en netbeheerders om de netcongestie op het elektriciteitsnet te verminderen?
De landelijke en regionale overheden, netbeheerders, ACM en marktpartijen presenteerden in december 2022 het Landelijk Actieprogramma Netcongestie om op alle mogelijke manieren meer ruimte op het stroomnet te creëren. Door het elektriciteitsnet sneller te verzwaren, met nieuwe regelgeving slimmer gebruik van het stroomnet te stimuleren, aan te zetten tot meer flexibel energieverbruik en gebruik te maken van grootschalige batterijsystemen die energie kunnen opslaan.
De overheid vindt het belangrijk dat huishoudens en bedrijven ook de komende jaren verder kunnen verduurzamen. Samen met netbeheerders wordt gezocht naar mogelijkheden om een vol stroomnet tegen te gaan. Dit wil de overheid op 4 verschillende manieren voor elkaar krijgen:
Het stroomnet sneller uitbreiden
Netbeheerders investeren fors om het net te komende jaren uit te breiden. De uitgaven hiervoor lopen op naar € 8 miljard per jaar vanaf 2025. Dit houdt in dat er meer en dikkere koperen kabels onder en boven de grond komen om de hoeveelheden elektriciteit te kunnen transporteren. Er zullen meer hoog- en middenspanningsstations bij komen, en er komen transformatorhuisjes bij in woonwijken.
Slimmer benutten van het elektriciteitsnet
Drukte op het elektriciteitsnet doet zich niet altijd voor, maar vooral op piekmomenten. Zoals tussen 16:00 en 20:00 uur. Dan gebruiken zowel huishoudens als bedrijven veel elektriciteit. Om op die momenten meer ruimte te creëren op het stroomnet, maken netbeheerders afspraken met bedrijven die veel stroom gebruiken. Dit wordt ook wel congestiemanagement genoemd. Deze houden in dat zij op piekmomenten minder stroom mogen gebruiken. Tegelijkertijd worden er afspraken gemaakt met zonneparken en windparken om af te schakelen bij een overbelasting op het net.
Vraag en aanbod beter op elkaar afstemmen
Dit gaat door het stimuleren van zogenaamde energyhubs. Bij zo’n energyhub stemmen bedrijven die bij elkaar in de buurt zitten hun vraag en aanbod van energie met elkaar af. Hierdoor is er minder ruimte op het stroomnet nodig. Ook kunnen bedrijven vanaf 2024 de hoeveel beschikbare stroom met elkaar delen via groepscontracten.
Slim laden en verduurzamen van woningen
Voor huishoudens worden slimme, aanstuurbare warmtepompen en laadpalen de standaard. Op deze manier belasten ze minder het elektriciteitsnet. Bijvoorbeeld door ze uit te zetten of af te schakelen op piekmomenten.
